Ένας θηλυκός χιμπατζής που ψάχνει για τροφή βρίσκει μια εγκαταλειμμένη κυψέλη μελισσών με έξι κηρήθρες γεμάτες μέλι. Η χιμπατζίνα ξέρει από προηγούμενη εμπειρία ότι η ίδια μπορεί να φάει μόνη της τρείς κηρήθρες, κι ότι αν φάει παραπάνω θα αρρωστήσει. Αν αναγείλλει το εύρημά της στους δύο άλλους χιμπατζήδες που τριγυρνούν στην περιοχή, τότε θα πρέπει όλοι να αρκεστούν σε δύο μόνο κηρήθρες ο καθένας. Τι κάνει λοιπόν; Να δώσει σήμα ότι βρήκε τροφή και να αρκεστεί σε δύο κηρήθρες ή να σωπάσει και να απολαύσει τρείς κηρήθρες όπως είχε υπολογίσει αρχικά; Η εγωίστρια δαρβινική χιμπατζίνα σωπαίνει. Η αλτρουίστρια χιμπατζίνα του Χάμιλτον φωνάζει τους άλλους και φαίνεται να μην προβληματίζεται, προφανώς βάζοντας το συμφέρον των άλλων πάνω από το δικό της, επιβεβαιώνοντας την αίσθηση των μελετητών των πιθήκων ότι οι χιμπατζήδες –ειδικά οι θηλυκοί- είναι πολύ καλόκαρδα άτομα. Φιλοπίθηκοι τούτοι οι μελετητές. Η πικρή αλήθεια είναι όμως ότι η αλτρουιστική πράξη δεν είναι τίποτα παραπάνω από το αποτέλεσμα ενός μικρού, εγωκεντρικού υπολογισμού που λειτουργεί ως εξής:
Το μέλι είναι εξαιρετικά επιθυμητό. Στη διατροφή των χιμπατζήδων, με άριστα το πέντε (ως διατροφική αξία), το μέλι παίρνει τέσσερα. Το καθαρό όφελος για τον εγωιστή χιμπατζή που κρατάει τις τρεις κηρήθρες είναι, επομένως, 3x4 =12. Στον αλτρουιστή χιμπατζή, αφού μοιράσει το εύρημά του, αναλογούν μόνο δύο κηρήθρες, δηλαδή η απολαβή του είναι 2x4=8. Εμφανής απώλεια.
Ο ένας όμως από τους άλλους δύο χιμπατζήδες είναι αδερφός της και μοιράζεται τα μισά από τα γονίδιά της, επομένως στο καθαρό γενετικό κέρδος της οικογένειας προστίθεται ένα επιπλέον 2x4x1/2=4, φέρνοντας την τελική βαθμολογία για μια ακόμα φορά στους 12 βαθμούς. Έτσι, κανένα από τα δύο μοντέλα συμπεριφοράς δεν παρουσιάζει κάποιο εμφανές πλεονέκτημα ή μειονέκτημα.
Η ισορροπία σε αυτή τη συναλλαγή, ωστόσο, εναπόκειται στον τρίτο χιμπατζή που τυχαίνει να είναι ξάδερφος ή συγγενής κατά το ένα όγδοο, και το γεύμα του, οι δύο κηρήθρες προσθέτουν 2x4x1/8=1 στην βαθμολογία, φέρνοντας το λογαριασμό στο 13. Αυτό είναι μεγαλύτερο από το 12, και παρ’ όλο που το όφελος είναι μικρό, το συμπέρασμα γίνετε πιο σαφές. Τα ζώα είναι συστήματα που παλεύουν να βρουν μια ισορροπία στην ενέργεια που δίνουν και δέχονται, και η χιμπατζίνα πρέπει να επιλέξει τον τρόπο δράσης ώστε να παράγει το μεγαλύτερο καθαρό όφελος, αν όχι για την ίδια, τότε για τα γονίδια που φέρει. Έτσι λοιπόν, φωνάζει τους άλλους και μοιράζεται το μέλι.Το καθαρό όφελος είναι ότι ευνοούνται τα γονίδια. Δεν συνέβη τίποτα το ιδιαίτερο στο γενετικό υλικό του ατόμου όταν έπρεπε να κάνει την επιλογή.
Η χιμπατζίνα θα ικανοποιούσε την αδυναμία της στο μέλι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, και δεν χρειάστηκε να ταλαιπωρηθεί με αναλύσεις κέρδους και ζημίας. Το αποτέλεσμα όμως της επιλογής της είναι ότι η γονιδιακή δεξαμενή της οποίας αποτελεί μέρος, έχει λίγες παραπάνω πιθανότητες να γεμίσει με γονίδια που επηρεάζουν τα σώματα με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτά να συμπεριφέρονται σαν να είχαν κάνει τέτοιους υπολογισμούς. Τα γονίδια λειτουργούν μέσα μας έτσι ώστε να βοηθούμε ο ένας τον άλλο, και από την εποχή που ο Χάμιλτον δημοσίευσε την διορατική του πρόταση, είναι πλέον απαραίτητο να την έχουμε κατά νου όταν εξετάζουμε τις πράξεις μας.
Τα γονίδια είναι ουσιωδώς εγωιστικά, εκτός και αν πρόκειται για στενούς συγγενείς. Στις περισσότερες περιπτώσεις μόνο αυτοί επιλέγονται για ειδική μεταχείριση. Οποιοσδήποτε άλλος αντιμετωπίζεται ως ξένος και είναι θεμιτός στόχος. Αξίζει, λοιπόν, να θυμόμαστε αυτό ως βασικό κανόνα για οποιαδήποτε ανάλυση συμπεριφοράς, ακόμα και της δικής μας. Υπάρχουν αρκετές γενετικές οδηγίες που φαίνεται να είναι κοινές – και κατάλληλες- για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς.Ο Πρώτος Κανόνας μεταξύ αυτών είναι: Να είσαι κακός με τους απ’ έξω.
Πηγή: Απόσπασμα απο το βιβλίο του Lyall Watson ''Σκοτεινή Φύση''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου